Manuel araçlarda yarım depriyaj ile yokuşta araba kaldırma nasıl Yapılır?

Sürücülerin, sürücü adaylarının en müzdarip olduğu konulardan birisi ile karşınızdayız. ‘Araba yokuşta (rampada) nasıl kaldırılır?‘ konumuz sizlere yön gösterici olacaktır. Yazacağımız teknikler ile uygulama yapıldığı takdirde faydasını görürsünüz. Ancak uygulama yaparken trafik olmayan yerlerde deneyiniz ve muhakkak tecrübeli bir şoför eşlinde yapınız. Sık tekrarlar ile yokuşta durduğunuzda arabayı kolayca kaldırabilirsiniz.

ÖNEMLİ NOT: Bu yazımızı; defalarca okuduktan sonra araç koltuğuna oturduğunuzda artık tekrar ne yapacağım diye açıp bakmayın. Ama eğer okuma ihtiyacı duyarsanız, aracınızın el freni çekik olmalı. Ayrıca, aracınız da trafiğe engel olmayacak ve duraklama yapabileceğiniz bir yerde olmalı. O zaman açıp tekrar okuyabilirsiniz. Ve sonrasında telefonunuzu yan koltuğa koyun ve çalışmaya başladığınızda sakın telefonu elinize almayın veya okuyabileceğiniz bir yerde açık bırakmayın. Çalışma yaparken videoyu (sadece) dinleyebilirsiniz.

Konumuza geçmeden önce çok önemli olan bir hatırlatmayı yapalım. işler istediğiniz gibi gitmediğinde yapmanız gerekenleri ilk önce öğrenmelisiniz. Yani ilk olarak araç geri kaçarsa veya istop ederse ne yapmalısınız? Önce bunu öğrenmelisiniz. Bu durumda yapacağınız ilk şey HEMEN FRENE SONUNA KADAR BASMAK olacak (sağ ayakla). (Araç, viteste ise ve ayağınızı debriyajdan çektiyseniz istop edecektir ama sorun yok. Önemli olan sizin ve dışardaki canlıların güvenliği.) Ve öylece bekleyin ve üzerinizdeki sitresi attıktan sonra el freni inikse onu da çekin. Ayağınız hala frende olsun. İlk öğrenmeniz gereken şey bu. İlk önce buna çalışın ki ani bir durumda panikleseniz dahi alışkanlık kazandığınız için ayağınız (siz farkında olmasanız dahi) hemen firene basacaktır. İstediğimiz şey de aslında bu.

ÖNEMLİ NOT: Yukarıdaki parafrafta anlattığımız çalışmayı yapmadıysanız, aşağıdaki konumuzu okuyarak kafanızı bulandırmayın. Panik anında firene basmaya iyice alıştıktan sonra yazımıza geri dönüp konumuzun devamını okuyabilirsiniz. 

El freni inikken, yarım depriyaj ile yokuştan (rampadan) araba kaldırma

Bu teknik en çok kullanılan, en yaygın olan tekniktir. Sürücüler için bilinmesi gerekenler arasındadır. Ama bu tekniği ilk önce yokuşta değil düz yolda deneyin. Ustalaştıkça yokuşta denemeye geçersiniz. Yarım debriyaj ile yokuştan araç kaldırma için yazımızı dikkatlice okuyun. Deneme için ise olabildiğince az aracın geçtiği bir yokuş tercih etmeniz güvenliğiniz için önemli. Ayrıca bu yokuş çok eğimli olmasın. Hahif bir yokuş seçin. Ve ne olur ne olmaz diye (araç geri giderse diye), aracın arkasındaki yol düz ve yokuş olmayan bir alan olsun. Etrafınızda (aracın önünde ve arkasında) insanlar ve hayvanların olmadığından da emin olun. Bu hatırlatmalardan ve emniyet kemerinizi taktıktan sonra artık aracı hareket etirmek için çalışmalalara başlayabilirsiniz demektir.

İlk denemelerinizde başarılı olamadıysanız üzülmeyin. Bu çok normal. Önemli olan pes etmemek ve bunu başaranlardan bir farkınız olmadığını bilmeniz. İşte başlıyoruz.

1. Bu çalışmayı önce düz bir yerde yapınız!
2. Aracınız ile yokuştayken, arabanızın vitesini 1.vitese aldıktan sonra (sol ayağınız debriyajda tam basılı, sağ ayağınız da frene tam basılı olacak). El freni de inik olmalı (bu yöntemde). Eğer otomatik vites bir araç için bu işlemi gerçekleştirecekseniz o zaman konunun sonundaki maddeye geçiniz. El freni ile yokuşta (rampada) araç kaldırma için ise yeni bir konu ekleyeceğiz.
3. Debriyajda olan ayağınızı yavaş yavaş kaldırmaya başlayın, araç motorunda bir hareketlilik bir titreme olacaktır (buna kavrama noktası deniliyor demiştik). Motordaki bu ses değişimini duymanız gerekiyor. Kavrama noktasını yakalamış oluyorsunuz ve bu aşamada araç gitmek için biraz güç uyguluyor ama gücü tam yetmiyor. Gücü yetmesede (biraz da olsa uyguladığı itme gücü) aracı geri kaydırmıyor ve olduğu yerde aracı durduruyor. Bu arada, bu sesin değişimi (kavrama noktasını yakalama noktası) için debriyajdan ayağınızı kaldırma mesafesi araçtan araca değişebilir. Biz bu konumuzda, sürücü kurslarında öğretilen ‘yarım debriyaj‘ yöntemini inceledik. Yarım debriyajda araç, kavrama noktasına gelmiş demektir. Yarım debriyaj; depriyaj pedalını tam yarıya kadar çekeceksiniz demek değildir. Bu genel bir terimdir ve araçın kavrama noktasını bulana kadar ayağımızı kaldıracağız demektir.
4. Biz de şimdi araçın geri kaçmayacağını bildiğimiz için firendeki ayağımızı çekiyoruz. 
5. Ayaklarımızın konumu şu an nerede? Sağ ayak boşta, frenden çektiğimiz için. Sol ayak ise debriyajda ve biraz yukarıda, yani kavrama noktasında araca biraz itme kuvveti uyguluyor ve bu sayede araç geri kaçmıyor.
6. Şimdi de artık gaz pedalına odaklanıyoruz ve boşta olan sağ ayağımızla gaza hafifçe basmaya başlıyoruz. 
7. Araç zaten gitmeye çalışıyordu ve ona yardımcı olabilmek için biz de biraz gaza bastık ve bu sayede araç gitmeye başladı. Burada öneli olan nokta: ARAÇ BİR KAÇ METRE GİTMEDEN SOL AYAĞIMIZI DEBRİYAJDAN KALDIRMIYORUZ (daha erken kaldırırsak araç istop eder, hareketini tam alamadığı için).
8. Bir kaç metre gittikten sonra artık sol ayağımızı debriyajdan kaldırıyoruz. ‘Kaldırmasak olmaz mı?‘ Olmaz elbette. Yoksa hızlanamazsınız.
9. Ayaklarımızın konumuna tekrar bakalım. Sol ayak: boşta, sağ ayak: gaz pedalında

Aksilik oldu ve istop ettirdiniz aracı diyelim. Eğer bu olursa, panik yapmamaya çalışın ve hemen frene sonuna kadar basın ve aynı anda el freni inikse onu da çekin. (Siz frene bastığınızda araç 1. viteste olduğu için istop edecektir, varsın etsin. Önemli olan aracı geri kaydırmamak. Sonra işlemlere baştan tekrar başlarsınız. Bu dipnottan sonra konumuza geri dönelim.

Özet: Belli bir kavrama noktasına gelince zaten araç geriye kaymayacaktır. Sonrasında ise gaz pedalına hafifçe basarak ileri hareket ettiğinizi göreceksiniz. Araç yavaş yavaş ileri gitmeye başlayınca debriyajdaki ayağınızı hemen çekmeyin. Araç hızlandıkça yavaş yavaş çekeceksiniz.

Yokuşta (rampada) aracı kaydırmadan ‘kavrama noktası’ yöntemiyle (el freni inikken) yokuşta araç kalkış için aşağıdaki videoyu izleyiniz. (videoda sürüş eğitim araçlarında olan debriyaj ve fren pedalları görünüyor. Bu pedalların sürücünün ordakilerle eş zamanlı olarak aynı hareketleri yaptığını hatırlatalım. Eğitmenler, aksi bir durumda araca müdehale edebilmeleri için sürücü kurslarındaki araçlarda sağ tarafta da bu padallar bulunur. Videoda, soldaki: debriyaj pedalı, sağdaki: fren pedalıdır.)

Olmadı mı? Pes etmek yok. Çalışmaya devam

Çalışmaya tekrar başlamadan önce de,

• El freni çekik olmalı
• Vites boşta olmalı
• Ayaklarınız da gaza, frene, debriyaja basılı olmamalı ki her şeye sıfırdan adım adım başlayabilirsiniz. Karıştırmamanız için bunu söylüyorum.

Otomatik araçlarda el freniyle yokuşta araba nasıl kaldırılır?

Otomatik araçları el freni ile yokuşta kaldırmak manuel araçlara göre daha basittir. Emniyet açısından dikkat edilmesi gerekenler yukarıda anlattıklarımıza benzer. Farkı ise frene basmak yerine el frenini kullanmak. Otomatik vides ‘D’ konumunda, arabaya gaz verirken el frenini yavaş yavaş indirmek şeklinde özetleyebileceğimiz konumuzu detaylandıralım.

1. Bu çalışmayı önce düz bir yerde yapınız!
2. Otomatik vitesli arabalarda debriyaj yoktur. Sol ayağınızı kullanmamalısınız. ‘Ama sağ ayakla gaza, sol ayakla da frene bassam daha hızlı olmaz mı her şey‘ diye düşünmeyin. Olmaz!! Otomatik vitesli araçlarda sol ayak hiç bir zaman ve hiç bir yerde (sürüşün hiç bir aşamasında) kullanılmayacak. Hem gaza hem de frene sağ ayak basacak. Yani, arabayı devamlı sağ ayak kullanacak.
3. Otomatik vitesli araçların çoğunda ileri gitmek için tek vites vardır. O da ‘D‘ (ileri vites) dir. Vitesi D’ye getirin. ‘Ama araç istop etmez mi gidemediği için?’ Hayır, otomatik vitesli otomobillerde istop etmez. Aksine araç gitmeye çalışır (el freni çekili olduğu için gitmesine şimdilik izin vermiyoruz, çünkü her şeyi aşama aşama yapacağız).
4. El freni kalkık olmalı dedik. Yani çekili olmalı. Yani yukarıda olmalı.
5. Sağ ayağınızı frene basmadan direk gaz pedalının üstüne getirin ve yavaş yavaş aşağı doğru bastırın (güç uygulayın). Yani yavaş yavaş gaza basın.
6. Araç hareketlenmeye çalışıyor diye hissettiğinizde el frenini yavaş yavaş indirin. Araç gitmeye başlıyorsa gaza aynı oranda basmaya devam edin (gaza daha fazla yüklenmeyin), ve el frenini tamamen indirdiğinizde araç gitmeye başlayacaktır zaten.

İşler istediğiniz gibi gitmedi. ‘Olmadı bir türlü, araç gitmedi‘ diye panik yaparsanız. Panik durumunda baksettiğimiz (konunun başındaki) durum gerçekleşirse zaten ne yapacağınızı öğrenmiştiniz. O durumda frene iyice basın ve el frenini çekin. Ardından aracı ‘P‘ (park) konumuna getirin. İki ayağınızı da geri çekin. Sonra her şeye baştan başlayacaksınız.

NOT: Bu konumuzu istediğiniz kadar çok okuyun ve videoları istediğiniz kadar fazla izleyin, yinede de öğrendim diyemezsiniz. Çünkü, okuyarak öğrenemezsiniz. Öğrenebilmek için bizzat uygulama (pratik) yapmalısınız. Ancak o zaman öğrenmeye başlayacak ve işi kapacaksınız!

Trafik kurallarına uyalım ve uymayanları uyaralım. (Ama ‘uyarırsak kimin ne olduğu belli değil, televisyonlardan izliyoruz uyaranların bazılarının başına bela aldıklarını‘ diye haklı düşünceleri olanlar vardır. Aslında haklılık payları var. Ama usturuplu bir şekilde uyarmak, karşıdakini kışkırtıcı hareketlerden ve aşırı tepkilerden uzak durmak gerek.

EN ÖNEMLİ NOT

‘Artık öğrendim ve hiç istop ettirmiyorum‘. ‘En zor olan kısmını da hallettiğime göre trafiğe çıkabilirim.‘ Diyerek sakın trafiğe çıkmaya kalkışmayın. ‘Ama şimdi çıkmazsam nasıl öğreneceğim ki?‘ demeyin çünlü olmaz!! Siz her ne kadar öğrendiğinizi düşünsenizde trafikte ilk gün geçmeden kaza yapma ihtimaliniz %90, ‘Allah korusun’. ‘Ee, tüm moralimi bozdunuz‘ diye dert yanmanızı istemem. Demek istediğim şey; sizin yanınızda bulunan ve pratik yaparken size öğreten kimse; size, ‘trafiğe çıkabilirsin artık, trafiğe çıkacak seviyeye ulaştın‘ demedikçe çıkamazsınız. Zaten trafiğe çıktığınızda da o eğitmeniniz yanınızda olacaktır. Sakın bu konuda kendi insiyatifinizi kullanıp habersizce böyle bir şeye kalkışmayınız.

Olacak olacak, siz bu işi başaracaksınız. Ben inanıyorum….

Video Kaynağı: kaynak1